Türkiye, binlerce yıllık tarihi, eşsiz coğrafyası ve kültürel çeşitliliğiyle dünyanın en zengin miraslarından birine ev sahipliği yapar. Bu benzersiz zenginlik UNESCO tarafından tescillenmiş 72 farklı dünya mirasıyla somut bir şekilde temsil edilir. Türkiye’nin dört bir yanında yer alan ve öne çıkan Antalya Unesco Dünya Mirası Listesi yalnızca tarihi birer hazine değil aynı zamanda kültürel kimliğin ve evrensel değerlerin yaşayan birer parçası olarak varlığını sürdürür.
Türkiye'nin UNESCO Dünya Mirası Listesi
Türkiye, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren eserleriyle geçmişin izlerini günümüze taşır. Bu listeye giren alanlar ülkenin tarihi, kültürel ve doğal zenginliğini koruma altına alır.
- 1994 yılında Antalya’da Karain Mağarası listeye dahil edilmiştir.
- 2000 yılında Bitlis’teki Ahlat Mezar Taşları, Urartu ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşıması nedeniyle tescillenmiştir.
- Mersin’deki Alahan Manastırı, 2000 yılında kültürel miras statüsü kazanmıştır.
- Antalya’nın tarihi merkezi Alanya, 2000 yılında eklenmiştir.
- Şanlıurfa ve Harran, 2000 yılında listeye alındı.
- Ağrı’daki İshakpaşa Sarayı, 2000 yılında tescillendi.
- Konya’daki Selçuklu Başkenti, 2000 yılında kültürel miras olarak kabul edilmiştir.
- Mardin’deki kültürel peyzaj, 2000 yılından beri listededir.
- 2000 yılında Denizli-Doğubayazıt güzergâhındaki Selçuklu kervansarayları listeye eklendi.
- Antalya’daki St. Nicholas Kilisesi, 2000 yılında eklenmiştir.
- Mersin’deki St. Paul Kilisesi ve St. Paul Kuyusu ile çevresi 2000 yılında tescil edildi.
- Trabzon’daki Sümela Manastırı, 2000 yılında dahil edilmiştir.
- 2009 yılında Antalya ve Muğla’daki Likya Uygarlığı’na ait olan antik kentler tescillenmiştir.
- Perge Arkeolojik Alanı, 2009 yılında listeye eklenmiştir.
- Burdur’daki Sagalassos Arkeolojik Alanı, 2009’da tescil edilmiştir.
- Hatay’daki St. Pierre Kilisesi, 2011 yılında listeye eklendi.
- Kütahya’daki Aizanoi Antik Kenti, 2012’de tescillendi.
- Muğla’daki Beçin Ortaçağ Kenti, 2012 yılından beri listededir.
- İzmir’deki Birgi Tarihî Kenti, 2012 yılında kabul edilmiştir.
- Nevşehir’deki Hacı Bektaş Veli Külliyesi, 2012 yılında eklenmiştir.
- Muğla’daki Hekatomnos Anıt Mezarı ve kutsal alanı, 2012 yılında tescillendi.
- Niğde’deki tarihi anıtlar, 2012 yılında kabul edilmiştir.
- Mersin’deki Mamure Kalesi, 2012 yılında listeye dahil edildi.
- Eskişehir’de Odunpazarı Tarihi Kent Merkezi, 2012 yılında tescillenmiştir.
- Gaziantep’teki Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi, 2012 yılında listeye alındı.
- Zeugma Arkeolojik Alanı (Gaziantep), 2012 yılından beri listededir.
- Denizli’deki Laodikeia Arkeolojik Alanı, 2013’te tescil edilmiştir.
- Akdeniz’den Karadeniz’e uzanan Ceneviz ticaret yolu üzerindeki kale ve sur yerleşimleri, 2013 yılında eklendi.
- Anadolu Selçuklu Medreseleri, 2014 yılında Konya, Kayseri, Sivas, Erzurum ve Kırşehir’de tescillenmiştir.
- Adana’daki Anavarza Antik Kenti, 2014 yılında miras olarak kabul edilmiştir.
- Muğla’daki Kaunos Antik Kenti, 2014 yılında listeye eklenmiştir.
- Mersin’deki Korykos Antik Kenti, 2014 yılında tescillenmiştir.
- Kayseri’deki Kültepe - Kanesh Arkeolojik Alanı, 2014 yılından beri listede yer alır.
- Çanakkale ve Gelibolu’daki 1. Dünya Savaşı alanları 2014 yılında tescillendi.
- Konya’daki Eflatun Pınar Hitit Kaya Anıtı, 2014 yılında miras olarak kabul edilmiştir.
- Bursa’daki İznik, 2014’te listeye dahil edilmiştir.
- Kırşehir’deki Ahi Evran Türbesi, 2014 yılında tescillenmiştir.
- Hatay’daki Vespasianus-Titus Tüneli, 2014 yılında listeye eklenmiştir.
- Mardin’deki Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi, 2014 yılında tescil edilmiştir.
- Van’daki Akdamar Kilisesi, 2015 yılında yer almıştır.
- Antalya’daki Aspendos Antik Kenti tiyatrosu ve su kemerleri, 2015 yılında tescillenmiştir.
- Kahramanmaraş’taki Eshab-ı Kehf Külliyesi, 2015 yılında eklenmiştir.
- Mudurnu’daki tarihî Ahi kenti, 2015 yılında tescilli miras olarak kabul edilmiştir.
- Dağlık Frigya bölgesi (Eskişehir, Kütahya, Afyon), 2015 yılında yer almıştır.
- Muğla’daki Stratonikeia Antik Kenti, 2015 yılında tescillenmiştir.
- Edirne’deki Uzunköprü, 2015 yılında kültürel miras olarak listeye eklenmiştir.
- Siirt’teki İsmail Fakirullah Türbesi ve ışık kırılma mekanizması, 2015 yılında tescillenmiştir.
- İstanbul’daki Yıldız Sarayı Kompleksi, 2015 yılından beri bu listededir.
- Muğla’daki Bodrum Kalesi, 2016 yılında tescil edildi.
- Ankara’daki Hacı Bayram Camii ve çevresi, 2016 yılında listeye eklendi.
- Edirne’de Sultan II. Beyazıd Han Külliyesi, 2016 yılında tescillendi.
- İstanbul’daki Nuruosmaniye Külliyesi, 2016 yılından beri UNESCO listesinde yer alır.
- Diyarbakır’daki Malabadi Köprüsü, 2016 yılında tescil edilmiştir.
- Van’daki Tuşpa/Van Kalesi ve tarihî höyüğü 2016 yılında listeye eklenmiştir.
- Burdur’daki Kibyra Antik Kenti, 2016 yılından beri miras olarak kabul edilir.
- Antalya’daki Yivli Minare Camii, 2016 yılında tescillenmiştir.
- Çanakkale’deki Assos Arkeolojik Alanı, 2017’de dahil edilmiştir.
- Balıkesir’de Ayvalık Endüstriyel Peyzajı, 2017 yılında tescil edilmiştir.
- Konya’daki İvriz Kültürel Peyzajı, 2017 yılında listeye eklenmiştir.
- Aydın’daki Priene Arkeolojik Alanı, 2018 yılında tescillenmiştir.
- Gaziantep’teki yeraltı su yapıları Livas ve Kasteller, 2018 yılında listedeki yerini aldı.
- Tokat’taki Danişmend Beyliği Başkenti Niksar, 2018 yılında tescillenmiştir.
- Sakarya’daki Justinian Köprüsü, 2018 yılında eklenmiştir.
- Yozgat’taki Sarıkaya Roma Hamamı, 2018 yılında UNESCO listesinde yer almıştır.
- Elazığ’daki Harput Tarihî Kenti, 2018 yılında tescillenmiştir.
- İzmir’deki tarihî liman şehri, 2020’de dahil edilmiştir.
- Kayseri’deki Koramaz Vadisi, 2020 yılında tescil edilmiştir.
- Diyarbakır’daki Zerzevan Kalesi ve Mithraeum, 2020 yılında yer alır.
- Osmaniye’deki Karatepe Aslantaş Arkeolojik Alanı, 2020 yılında tescillenmiştir.
- Ankara’daki Beypazarı Tarihi Kenti, 2020 yılında listeye eklenmiştir.
- Mardin’deki Midyat çevresi Tur Abdin geç antik ve orta çağ kilise-manastırları, 2021 yılında miras olarak kabul edilmiştir.
- Ankara’da Modern Cumhuriyet Başkenti Planlaması ve İnşası, 2025 yılında tescillenmiştir.
UNESCO Nedir ve Amacı Nedir?
UNESCO, yani “Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü,” 1945 yılında dünya barışını, sürdürülebilir kalkınmayı ve kültürel iş birliğini desteklemek amacıyla kurulmuştur. Kurumun temel hedefi insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen kültürel ve doğal alanları koruma altına almak ve bu mirasları gelecek nesillere aktarmaktır.
Türkiye’de UNESCO Doğal Mirasları
Türkiye yalnızca kültürel açıdan değil, doğal güzellikleriyle de UNESCO listesinde yer alır. Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, Pamukkale-Hierapolis gibi bölgeler doğanın ve tarihin kusursuz bir birleşimini sergiler.
Türkiye’nin UNESCO Karma Miras Alanları
Karma miras alanları, hem kültürel hem de doğal değerleri bir arada barındıran bölgeler olarak tanımlanır. Türkiye’de bu kategoriye giren alanlar arasında Nemrut Dağı öne çıkar. Dağın zirvesinde yer alan devasa heykeller, Kommagene Krallığı döneminden kalma kültürel zenginliği temsil ederken çevresini saran dağ silsilesi doğanın büyüleyici gücünü gözler önüne serer.
